Denk positief en blijf met elkaar in gesprek

Je bedrijf groeit wanneer je werknemers gelukkig zijn in hun werk. Maar hoe kun je dat als directeur-bestuurder in de kinderopvang realiseren? Vooral door samen aan de slag te gaan, zo werd duidelijk tijdens de landelijke bdKO-dag. ‘Als je mensen regelmatig vraagt om de positieve dingen van hun werk op te schrijven, krijgen ze sneller een gevoel van geluk.’

Hoe gaat samensturing ervoor zorgen dat medewerkers meer werkgeluk hebben? Dat is de kernvraag bij de sessie van organisatieadviseur Rianca Evers –Den Ouden en haar collega Roel Wierenga van kenniscentrum Saminc. In drie rondes met ieder twee verschillende keuzes kunnen de deelnemers van de landelijke bdKO-dag in Putten sessies bijwonen. Het overkoepelende thema is ‘Hoe stuur je samen op meer werkgeluk?’ ‘Wie missen we vandaag?’, vraagt Evers aan de groep. ‘De medewerkers…’, zegt iemand. Volgens Evers heb je daarmee meteen de essentie van samensturing te pakken. ‘Neem de volgende keer dat je naar een dag over dit thema gaat, eens een medewerker mee. Het is eigenlijk raar dat leidinggevenden vaak voor werknemers moeten beslissen hoe ze hun werk moeten doen.’ Daarom moet de input volgens haar komen vanuit de medewerker. Eén van haar lessen is om naar boven te halen waar hun intrinsieke motivatie zit. ‘In de kinderopvang willen veel medewerkers goede zorg leveren en een goed contact met de ouders hebben. Als dat hun drijfveren zijn, is het belangrijk dat ze daar ook tijd voor krijgen. Zo ontstaat meer werkgeluk.’ Vooral bij mensen die langer bij een organisatie werken, is het volgens Evers goed om naar die drijfveren te vragen. ‘Vraag ze eens naar waarom ze dit vak hebben gekozen. En of er dingen veranderd zijn waardoor het enthousiasme bijvoorbeeld minder is geworden.’ Zij gelooft dat samen sturen net opvoeden is. ‘Als je puur stuurt vanuit hiërarchie, tast je autonomie aan en creëer je afhankelijkheid en weerstand. Terwijl je verwaarlozing creëert als je helemaal geen sturing geeft of alles open laat.’

Sfeer bepalen
Complimenten geven aan elkaar is daarbij heel belangrijk, vindt de Vlaming Arne van Damme van Intuo (een bedrijf dat software heeft ontwikkeld voor talentmanagement) die een parallelle sessie leidt. In zijn eigen bedrijf doen ze wekelijks een Praise Round. ‘Iedere vrijdag bespreken we samen de cijfers en hoe het bedrijf ervoor staat’, vertelt Van Damme. ‘Daarna krijgt iedere medewerker de kans om een ander te bedanken. Dat begon anderhalf jaar geleden aarzelend met simpele complimentjes over bijvoorbeeld kleding. Inmiddels is dat gegroeid tot iets veel mooiers. Mensen geven heel gericht hun collega’s nu complimenten over hun werk. Daarmee versterken ze elkaar in hun kracht.’ Bovendien zorgt het volgens hem meteen voor een goede vibe. ‘We zien dat collega’s die nieuw zijn, heel makkelijk mee gaan doen. Vrijwel iedereen bedankt meteen het team voor het warme welkom in zijn of haar eerste vergadering. Het zet de sfeer.’

Een andere gedachte die hij de directeuren wil meegeven is dat ze gaan bedenken wat hun bedrijf nu precies uniek maakt. ‘Wil je gelukkige werknemers, dan moet je de juiste mensen aantrekken’, gelooft Van Damme. ‘Door niet in je vacature op te sommen wat de medewerker allemaal krijgt, maar door te focussen op wat jou onderscheid van een andere kinderopvanglocatie. Bedenk: wat kan een andere kinderopvangorganisatie niet over zichzelf zeggen wat wij wel kunnen?’ Daarbij kan het geen kwaad om af en toe eens buiten de lijntjes te denken. Van Damme noemt het voorbeeld van het bedrijf Nextjump in New York. Zij zeggen: wij ontslaan niemand. ‘En als iemand niet functioneert, dan begeleiden ze hem of haar naar een andere baan. Door zo te werken hebben mensen het gevoel dat er zorg wordt gedragen voor ze. Dat draagt bij aan hun geluk.’

Weinig betrokken
Werkgeluk is ook belangrijk als je talent wil werven, vertellen Esther Raaijmakers en Bas van Helsdingen van Randstadgroep Nederland even later. ‘Ons doel is mensen en organisaties te ondersteunen in het realiseren van hun ware potentieel’, zegt Raaijmakers. Dat dit onderwerp belangrijk is, is voor haar evident. ‘In heel Nederland leidt werkgeluk tot onder meer 22 procent meer productiviteit, 21 procent winst en 37 procent minder ziekteverzuim.’ Werkgeluk wordt volgens haar bepaald door hoe betrokken je bent bij je werk. De situatie is momenteel niet best. Ze vertelt dat slechts 9 procent van de Nederlanders zich betrokken bij wat ze doen. Dat zou volgens haar moeten veranderen. Eén van de oplossingen is het doen van beloften aan nieuwe werknemers. ‘Waarbij je zegt: als je hier komt werken dan willen wij je bijvoorbeeld beloven dat je betekenisvol werk doet en dat je mag werken aan je fysieke en mentale conditie. Als iemand vervolgens even bij je werkt, moet je daarop terugkomen. Zo zorg je ervoor dat het onderwerp op de agenda blijft staan.’

In een andere ruimte laat Gerard Aartsen (senior adviseur bij consultancykantoor &samhoud) weten dat je een bedrijf moet creëren waar mensen enthousiast van worden. Hij vertelt het verhaal van de Italiaanse chef-kok Davide Oldani. ‘Hij was succesvol en had zelfs een Michelinster, maar was niet gelukkig. Het stoorde hem steeds vaker dat hij enkel kookte voor de rijken. De mensen die volgens hem toch al alles hebben. Hij besloot dat hij een sterrenrestaurant wilde leiden voor de gewone mens, waar gasten zouden kunnen lunchen voor 27,50 inclusief wijn.’ Het lukte Oldani door op een nieuwe manier naar zijn bedrijf te kijken en te besparen. ‘Zo liet hij de koks de maaltijden brengen. Voor hen was het maar een kleine stap van de keuken naar het restaurant. Voor de gasten was het veel leuker om van de kok zelf de uitleg over het gerecht te krijgen.’ Aartsen gelooft dat duurzaam succes alleen mogelijk als je kiest voor een win-win-win-aanpak. Waarbij medewerkers, klanten en alle stakeholders profiteren van de aanpak. ‘Hoe ik dat kan aanpakken in mijn kinderopvangorganisatiemoet ik echt even verwerken’, zegt één van de aanwezigen na afloop van de sessie.

Positief benaderen
Dat veel werknemers in Nederland niet bevlogen zijn, is volgens Alex Slavenburg van Happimotion logisch. ‘De wereld is aan het veranderen en de hoeveelheid informatie is ongeveer 200 keer toegenomen. Het effect daarvan is stress. Veel mensen kampen met burn-outklachten.’ Slavenburg traint en coacht leidinggevenden bij de ontwikkeling van hun persoonlijk leiderschap, met vaak gerichte aandacht voor werkgeluk. ‘Uit onderzoek blijkt dat 31 procent van de Nederlanders één of meerdere dagen per week een slechte dag heeft’, meldt hij. ‘Belangrijke oorzaken daarvan zijn klagende collega’s, werkdruk en een gebrek aan waardering. Dat zijn punten waar je als leidinggevende iets aan kunt doen.’ Zelf gelooft hij in een positieve benadering. Op het scherm toont hij een foto van een park in Toronto, waar op het bordje staat ‘Please walk on the grass’. ‘Mensen werden enthousiast gemaakt om het park te gebruiken. Dat werkte. Door je te richten op wat je wil, in plaats van wat je niet wil van je medewerker, is de kans groter dat het werkt.’ Een beetje positief denken kan de medewerkers helpen. ‘Ons brein is geneigd om eerder de negatieve dan de positieve dingen te onthouden. Daardoor mis je soms de mooie dingen. Als je mensen regelmatig vraagt om ook de positieve dingen op te schrijven, krijgen ze sneller een gevoel van geluk.’

Laat ze stralen
Geluk in je werk is een subjectieve beleving, weet ook trainer/adviseur Wim Oolbekkink. In een parallelle sessie vertelt hij dat het gesprek openen met je medewerkers een belangrijke stap is. ‘Wanneer je hen regelmatig vraagt een cijfer te geven van 0 tot 10, zal het opvallen als een cijfer opeens lager is. Daar kun je als leidinggevende vervolgens gericht aandacht aan geven.’ Hij vraagt de groep ook om zelf na te denken over hun geluk in het werk. Iedereen mag zichzelf een cijfer geven. bdKO-leden blijken een gelukkig volkje, want er vallen geen onvoldoendes. Veel aanwezigen kiezen voor een 8 en één van hen zelfs voor een 10. Dat is een mooie uitkomst natuurlijk, maar zegt niets over al die medewerkers die onder hen staan. Regelmatig bij hen polsen is dan ook de belangrijkste tip van Oolbekkink. Hij heeft daarvoor het Werkgelukspel ontwikkeld, waarin werkgevers de belangrijkste factoren van het onderwerp vinden. ‘Door met elkaar in gesprek te gaan kun je kleine stapjes zetten. Door al die kleine stapjes kun je werkgeluk steeds verder ontwikkelen in je bedrijf.’ Samen met zijn collega-sprekers heeft Oolbekkink het onderwerp deze dag helder op de kaart gezet bij alle aanwezige bdKO-leden. Na vandaag zal voor iedereen duidelijk zijn dat gelukkige werknemers essentieel zijn voor een succesvolle organisatie. Eén boodschap lijkt daarbij verweven door vrijwel alle sessies heen: ‘Laat medewerkers stralen door te focussen op hun eigen kracht’.